De koppeling vervangen – instructies, kosten en tips
De koppeling kan alleen in de garage vervangen worden – en dat kost geld.
Inhoudsopgave
- Functie van de koppeling
- Hoe werkt een koppeling?
- De koppeling vervangen – wanneer en waarom?
- Je rijstijl aanpassen om de koppeling te ontzien
- Instructies voor het vervangen van een koppeling
- Is het ook mogelijk om de koppeling zelf te vervangen?
- Hoeveel kost het om de koppeling te vervangen?
Functie van de koppeling
Vanwege de onderliggende mechanische werkingsprincipes hebben verbrandingsmotoren slechts een beperkt snelheidsbereik waarmee deze effectief lopen. In verschillende rijsituaties zijn verschillende snelheden en koppels nodig, waardoor de kracht via de versnellingsbak moet worden omgevormd. De verbinding tussen deze twee essentiële onderdelen van elke auto wordt de koppeling genoemd. De taak van de koppeling ligt in het vormen van een krachtaansluiting die, zodra dit nodig is, ook door de bestuurder opgeheven kan worden. Zodra een bestuurder op het koppelingspedaal drukt, kan de auto schakelen zonder hierbij de tandwielparen in de versnellingsbak te beschadigen. Ditzelfde principe is natuurlijk ook van toepassing op automatische transmissies – indien deze met een koppeling verbonden zijn met de aandrijving (motor). Transmissies met dubbele koppeling hebben zelfs twee koppelingssystemen die parallel functioneren om onderbreking van de tractie te voorkomen tijdens sequentieel schakelen.
Dankzij de koppeling in een voertuig kan deze niet alleen schakelen, het systeem maakt het ook mogelijk om de rotatiesnelheid aan te passen zodat deze niet schokkerig opstart. De koppeling is daarnaast ook onmisbaar tijdens het inparkeren en manoeuvreren van een auto mogelijk, want zonder een koppeling zijn zulke delicate rijbewegingen niet mogelijk. Een ander belangrijk aspect van de koppeling wordt vaak over het hoofd gezien: omdat de verbinding niet krachtsluitend is kan een bepaald toerental niet worden overschreden. Zo beschermt de koppeling zowel de transmissie als de motor zodra de banden blokkeren. En dat is maar goed ook, want de transmissie en de motor zijn nu juist de duurste auto-onderdelen van de hele auto.
Als de voeringen van de koppelingsschijf versleten zijn moet de koppeling vervangen worden.
Hoe werkt een koppeling?
Een koppeling bestaat vrijwel altijd uit drie delen: het vliegwiel, de koppelingsplaatt en de drukplaat of, bij automatische koppelingssystem, de koppelomvormer. Het vliegwiel is verbonden met de krukas zonder dat deze kan roteren en heeft daarnaast een draagvlak voor de koppelingsschijf. Dit wordt ook wel de drukplaat genoemd en is gemakkelijk te herkennen aan de frictievoeringen. De drukplaat brengt tenslotte de verbinding tot stand onder de druk die door de automatische koppeling uitgeoefend wordt. De koppelingsautomaat zelf bestaat uit een sterke diafragmaveer die met behulp van een druklager kan worden bediend. Zodra de druklager tegen de diafragmaveer aangedrukt wordt, komt de drukplaat van de automatische koppeling enkele millimeters los van de koppelingsplaat (ontkoppelen). De verbinding tussen de motor en de transmissie is nu onderbroken en de auto kan schakelen. Zodra de druk die het druklager op de membraanveer van de automatische koppeling uitoefent opgeheven wordt, wordt de koppelingsschijf tegen het vliegwiel gedrukt onder invloed van de veerkracht op de drukplaat. De tractie wordt hersteld.
De koppeling vervangen – wanneer en waarom?
Koppelingen hebben een levensduur van ongeveer 100.000 kilometer, afhankelijk van de rijstijl en de belasting op de koppeling. De meest voorkomende redenen waarom koppelingen vervangen moeten worden zijn versleten frictievoeringen en koppelingsplaten. Iedere keer dat de auto opstart en iedere keer dat geschakeld wordt, vangen deze frictievoeringen immers de verschillen in de toerentallen op. De koppelingsplaat schuurt hierbij zowel tegen het vliegwiel zelf alsook tegen de drukplaat, waardoor deze na verloop van tijd afslijt (dunner wordt). Bij versleten frictievoeringen is de druk van de membraanveer onvoldoende om hoge koppels over te dragen. Dit leidt tot problemen met opstarten en schakelen, wat wederom de wrijving verder verhoogt. De koppeling houdt kort nadat de eerste problemen merkbaar worden op met functioneren. Wij raden dus aan om direct na de eerste tekenen van slijtage naar de garage te rijden om de koppeling te laten vervangen.
Als de voeringen van de koppelingsplaat versleten zijn, moet de koppeling vervangen worden.
Ook het vliegwiel en de drukplaat zelf kunnen natuurlijk slijten. Slijtages aan het vliegwiel of het dubbelmassavliegwiel worden meestal merkbaar door problemen met de veerdempers of te veel speling. Dit kan de eigenfrequentie van de auto doen toenemen wat tot resonantie leiden kan bij bepaalde snelheden. Tijdens het autorijden gaat de auto dan zoemen, huilen of brullen. Daarnaast kan de auto op een ongebruikelijke manier gaan trillen. Problemen aan de druklagers en diafragmaveren zijn meestal het gevolg van materiaalmoeheid door overbelasting.
Je rijstijl aanpassen om de koppeling te ontzien.
Koppelingen moeten meestal vervangen worden omdat de voeringen versleten zijn. Het is dus logisch dat je als automobilist de wrijving zo veel mogelijk kunt minimaliseren om de koppeling niet af te slijten. Geen enkele bestuurder heeft echter zin om de auto schokkend op te starten. Toch zijn er dingen die je kunt doen of juist laten om ervoor te zorgen dat de koppeling niet vroegtijdig vervangen hoeft te worden. Laat de koppeling niet onnodig schuren! Vooral bij het rijden in bergachtig gebied kan het afremmen van de auto met behulp van de koppeling snel duur worden. Ook het trekken van te zware lasten leidt tot een hoge slijtage van de koppeling. Houd dus rekening met de toegestane aanhangwagenbelastingen en ook met het gewicht van het voertuig zelf. Zelfs als het toegestaan is om een camper de trekken met een kleine auto, dien je er rekening mee te houden dat de koppeling meestal niet ontworpen is voor het hiervoor benodigde koppel. Daarnaast hebben veel automobilisten de slechte gewoonte om het koppelingspedaal constant in te trappen. Dit leidt ook tot slijtage. Sta je te wachten voor een stoplicht of spoorwegovergang? Zet de auto dan in z’n neutraal. De druklager is niet ontworpen om gedurende langere periodes de druk van de membraanveer op te vangen en kan dan zelfs breken.
Instructies voor het vervangen van een koppeling
Om de koppeling te vervangen moeten eerst de motor en transmissie ontkoppeld worden. De precieze wijze waarop is natuurlijk afhankelijk van het automodel. Wij kunnen dus enkel een algemeen voorbeeld geven van de gebruikelijk werkstappen. Om de koppeling te vervangen heb je echter een geschikte handleiding nodig waarin de specifieke eigenschappen van het model beschreven zijn. In een auto met voorwielaandrijving liggen de motor en de versnellingsbak naast elkaar en er moeten veel maatregelen getroffen worden voordat ze ontkoppeld kunnen worden. Vaak moeten de aanzuigslang en de luchtfilterkast verwijderd worden en ook de accu zit vaak in de weg en moet dus gedemonteerd worden. De wielen worden losgemaakt en de draagarmen worden van de fuseekogel ontkoppeld. Dit alles om dan de aandrijfas te kunnen demonteren zonder de ashoezen te beschadigen. Ook de startmotor moet altijd worden verwijderd, omdat deze in het tandwiel van het vliegwiel grijpt. Daarvoor wordt natuurlijk alle transmissieolie verwijderd.
De motor wordt vervolgens vastgezet met behulp van een motorbrug en de versnellingsbak met behulp van een versnellingsbakaansluiting op z’n plaats gehouden. Vervolgens kun je alle lagers en schroeven losdraaien en de versnellingsbak vanaf onderen verwijderen. De automatische koppeling die vastgebout is aan het vliegwiel wordt nu verwijderd. Houd hierbij de koppeling vast om te voorkomen dat deze eruit valt. De nieuwe koppeling kan nu worden gemonteerd. Hierbij raden wij aan om een koppelingsset te kopen die alle onderdelen bevat. De frictieschijf wordt op het vliegwiel gemonteerd en de koppelingsautomaat lichtjes bevestigd. Gebruik centreergereedschap om de koppelingsplaat in positie te brengen tussen de drukring en het vliegwiel voordat je daarna de koppelingsautomaat opnieuw aandraait. Let bij het monteren van de koppelingsschijf op de installatierichting. Meestal wordt dit aangegeven op de schijf zelf. Zodra de nieuwe koppeling is geïnstalleerd, kunnen de verschillende auto-onderdelen opnieuw gemonteerd worden.
Is het ook mogelijk om de koppeling zelf te vervangen?
Zelfs voor zeer ervaren sleutelaars wordt het afgeraden om te proberen de koppeling zelf te vervangen. Dit kost simpelweg te veel tijd en ook is verschillend (speciaal) gereedschap benodigd. Daarnaast bestaat er een echt risico op letsel en moet de transmissieolie op de juiste manier afgevoerd worden. Daarom is het verstandiger om de koppeling te laten vervangen door een gespecialiseerde garage – voor hun is het al ingewikkeld genoeg.
Hoeveel kost het om de koppeling te vervangen?
Helaas is het vervangen van de koppeling een van de duurdere autoreparaties. Je kunt echter kosten sparen door vooraf alvast je huiswerk te doen. Zo kun je de prijzen van verschillende garages in de buurt vergelijken en alvast online de juiste koppelingsset kopen om later kosten te besparen. De kosten voor het vervangen van de koppeling bij een garage hangen af van de aandrijfvorm en het type versnellingsbak. Houd er in ieder geval rekening mee dat je tussen de 800,- en 1500,- euro kwijt bent voor het vervangen van de koppeling. Deze prijzen liggen zo ver uit elkaar omdat de garagemonteurs niet altijd even lang nodig hebben voor de vervanging, vanwege de uurtarieven van de werkplaats en natuurlijk is de prijs voor originele onderdelen ook hoger. Slimme automobilisten kopen online kwaliteitsonderdelen van bijvoorbeeld Sachs, LuK of Valeo. De meeste autobouwers installeren standaard koppelingen van deze merken in veel auto's; daarnaast spaar je zo de kosten die je betaalt voor het merkje van de autofabrikant. Hoeveel de koppelingsset zelf kost is voornamelijk afhankelijk van de grootte van de auto. Voor kleinere automodellen zoals de Fiat Punto en Renault Twingo vind je nieuwe koppelingen al vanaf 80,- euro online op carpardoo.nl.
